Azerbaycan ile Rusya ortasında ipler gerildi. Savaş sonrası Ermenistan’ın hala yükümlülüklerini yerine getirmediğini tabir eden Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, bu bahiste Rusya’yı da sorumlu tuttu.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, bu yılın son 6 ayının sonuçlarına ait iktisat kurmayları ile toplantı yaptı.
Cumhurbaşkanı Aliyev, toplantıda, “Bu yılın 6 ayında Azerbaycan-Ermenistan bağlantılarının olağanlaşmasına yönelik birtakım adımlar atılmış olsa da, ne yazık ki şimdi gerçekçi sonuçlar yok. Vatan Muharebesi’nden 1 yıl 8 ay geçmesine karşın ne yazık ki Ermenistan hala yükümlülüklerini yerine getirmiyor” dedi.
“ERMENİ TARAFI BUNA PEK SICAK BAKMIYORDU”
Bu istikamette olumlu konuların da olduğunu vurgulayan Aliyev, hudutların belirlenmesine ait çalışma kümelerinin birinci toplantısının yapıldığını vurgulayarak şu tabirleri kullandı;
*Bunu olumlu bir adım olarak kıymetlendiriyoruz. Bu da ülkemizin teşebbüsüyle gerçekleşen bir olay. Zira Azerbaycan, sonların belirlenmesine yönelik adımların en kısa vakitte atılmasına çalışıyordu.
*Ermeni tarafı buna pek sıcak bakmıyordu. Ancak birinci görüşme yapıldı. Alışılmış ki, bu görüşme daha çok tanışma niteliğindeydi. Önümüzdeki ay ikinci bir görüşme planlanıyor. İkinci görüşmede pratik bahislerin müzakere edileceğini düşünüyorum.
*Elbette biz bu formattaki işbirliğinden şimdilik süratli sonuçlar beklemiyoruz zira hudutların belirlenmesi uzun bir süreç. Ancak bu süreç başladı ve biz bunu başarılı bir gelişme olarak kıymetlendirebiliriz.
“RUS TARAFI DA ONLARI BUNA ZORLAMIYOR”
Süreçte olumsuz noktaların daha fazla olduğuna değinen Aliyev, kelamlarını şöyle sürdürdü;
*Bu yükümlülükler orada açıkça belirtilmiştir. Bunlardan biri de Ermeni silahlı kuvvetlerinin Karabağ’dan çekilmesidir. Bugüne kadar bu sorun çözülmedi. Mevzuyu tekraren lisana getirdik ancak Ermenistan uzatıyor.
*Aynı vakitte, bu mevzuyu Rus askeri idaresi önünde gündeme getirdik. Birkaç ay evvel, Rusya Savunma Bakanlığı’nın üst seviye bir yetkilisi, Azerbaycan’ı ziyaret ederken, savunma bakanlığımıza Ermeni Silahlı Kuvvetlerinin Haziran’a kadar çekileceğine dair kelam verdi.
*Ancak Temmuz ortasına geldik lakin bu sorun çözülmedi. Ermenistan, 10 Kasım bildirisine alışılmamış olarak bu yükümlülüğünü yerine getirmemektedir. 10 Kasım bildirisini imzalayan Rus tarafı da onları buna zorlamıyor.
*Elbette bu kabul edilemez bir durum. Zira Ermeni Silahlı Kuvvetlerinin Azerbaycan topraklarında kalması katiyetle kabul edilemez. Biz galip bir ülkeyiz, toprak bütünlüğümüzü geri kazandık.
*Ermenistan Silahlı Kuvvetlerini Azerbaycan topraklarından çekmek istemiyorsa, bunu bize açıkça söyleyin, biz de işimizi bilelim. Karşılığımız ne olacak? Tahminen de artık söylemek uygun olmaz. Fakat bu, 10 Kasım bildirisinin ağır bir ihlalidir.
“ERMENİSTAN İÇİN ÇOK TEHLİKELİ BİR KONU”
Ermenistan idaresinin statülerden bahsetmeye başladığını belirten Aliyev, şu tabirleri kullandı;
*Savaş sona erdiğinde ve Ermenistan kapitülasyon evrakını imzaladığında Azerbaycan, Rusya ve Ermenistan ortasında statü konusuna değinilmeyeceği konusunda kelamlı bir muahedeye varıldı.
*Ermenistan bir müddet bu mutabakata uydu. Lakin bir müddettir buna uyulmuyor. Bazen başbakanları bazen de dışişleri bakanları Karabağ’ın statüsünden bahsediyor. Statüye ne olduğunu, savaştan sonra söylemiştim ve tekrarlamak istemiyorum.
*Ermenistan’da biri bunu unuttuysa, tekrar edebilirim. Ancak bence şimdilik gerekli değil. Bu nedenle, statü hakkında konuşmanın Ermenistan için çok tehlikeli bir mevzu olduğunu düşünüyorum.
*Çünkü statü hakkında biz de konuşabiliriz, Zengezur için statü talep edebiliriz. Zengezur Kasım 1920’de elimizden alındı. Konuşmuyoruz lakin konuşabiliriz bakalım sonuç ne olacak. Buna benzeri birçok olumsuz nokta var.
5 TEMEL İLKE
Azerbaycan’ın teşebbüsüyle barış mutabakatının temelini oluşturacak 5 temel prensibin Ermenistan tarafından kabul edilmesini bir öteki olumlu konu olarak belirten Aliyev, kelamlarını şöyle sürdürdü;
*Ermenistan idaresi bu 5 ilkeyi resmen kabul etmiştir. Azerbaycan halkı bu 5 prensibin ne olduğunu güzel biliyor, tekrar bundan bahsetmek istemiyorum. Lakin temas halinde olduğum tüm mevkidaşlarımla yapılan görüşmelerde, Azerbaycan’ın bu teşebbüsü takdirle karşılandı.
*İhtilafın bu unsurlar temelinde çözülmesi doğrulandı diyebiliriz. Ermenistan bunu kabul etti ve resmen itiraf etti. Bu mevzuyu birkaç komşu ülke – Türkiye, Rusya ve İran – ile görüştük ve bu tavır destekleniyor.
*Avrupa Birliği, ABD üzere ortaklarla da biz bu mevzuyu görüştük ve fiili olarak artık barış müzakerelerinin başlaması için temel oluşturuldu. Tekrar Azerbaycan teşebbüste bulundu.
*Bu 5 ilkeyi oluşturan da yeniden biziz ve şayet biz bu inisiyatifi almasaydık bugüne kadar bu tarafta de bir gelişme olmazdı.