Aktüel hesaplamalara nazaran son 24 yılın tepesine çıkan enflasyonun yüzde 28.5’i dış fiyatlardan yüzde 71.5’i ise döviz kuru hareketinin bize mahsus yarattığı faktörlerden kaynaklanıyor.
Türkiye‘de çok daha büyük bir sıkıntıya dönüştü. Emsal ülkelere bakıldığında ortalama enflasyonları yüzde 10’u geçmezken, yüzde 73.50 enflasyon oranıyla Türkiye dünyada birinci 10’a girdi. Ekonomistlere nazaran bu durumun Türkiye’deki enflasyonun yalnızca arz taraflı olmamasından kaynaklanıyor ve Merkez Bankası enflasyonla gayrette yetersiz kalıyor.
BİZE MAHSUS NEDENLER
Türkiye’de döviz kurundan enflasyona geçiş tesiri üzerine yapılan çalışmalara nazaran enflasyonun dörtte üçü bize mahsus faktörlerden kaynaklanıyor. Enflasyonun bileşenlerini inceleyen Merkez Bankası’nın eski başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara, nisanda yüzde 70’e dayanan enflasyonun 20 puanı dış fiyatlardan 50 puanın ise bize has faktörlerden kaynaklandığını açıkladı.
FİYATLARA GEÇİŞİ HIZLANDI
Mayıs ayında da misal bir tablonun ortaya çıktığını kaydeden Kara’nın enflasyon dinamiklerindeki değişimi ve döviz kurundan yurt içi fiyatlara geçişi mercek altına alan çalışmasına nazaran son yıllarda döviz kurunun enflasyon üzerindeki toplam tesiri artıyor ve kurun fiyatlara daha süratli geçiş yapıyor. Kara’nın Hakan Kara’nın TÜİK ve TCMBMB sayıları ile ferdî datalarına dayanarak yaptığı hesaba nazaran yaşanan hayat pahalılığının yüzde 71.5’i büsbütün yerli ve ulusal, yalnızca yüzde 28.5’inin dış kaynaklı katörlerden kaynaklanıyor.
Prof. Dr. Hakan Kara
Enflasyonu tırmandıran birinci hareket faiz indirimleri ile başladı
2021’i yüzde 36 enflasyon oranıyla tamamlamıştık, halbuki 2022’nin birinci 5 ayında enflasyon yüzde 73.50’ye çıktı. Global sıkıntılar her ülkede tesirini gösteriyor ve ülkeler bunun önüne geçebilmek için adımlar atıyor. Türkiye’de ise enflasyonu tırmandıran birinci hareket geçen yıl eylülde başlayan faiz indirimleri oldu. Bilkent Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hakan Kara, enflasyonun çift hanelerde kalıcı olduğu 2016 yılı sonrasında döviz kuru hareketlerinin fiyatlara yan- sıma oranının da yükseldiğini ortaya koydu.